Bóle brzucha przed egzaminem, wzdęcia w czasie ważnego spotkania – to typowe sytuacje dla osób z IBS. Dowiedz się, jak stres wpływa na mikrobiom jelitowy i jak uspokoić jelita w momentach napięcia.
Z tego artykułu dowiesz się:
- jak stres wpływa na mikrobiom jelitowy,
- jakie psychiczne objawy zespołu jelita drażliwego pojawiają się najczęściej,
- jak krótkotrwały i długotrwały stres wpływa na jelita,
- jak uspokoić jelita w stresie.
Czy stres nasila IBS? Stres i IBS są ze sobą silnie powiązane – silne emocje mogą nasilać bóle brzucha, wzdęcia i zaburzenia wypróżniania. Długotrwały stres osłabia mikrobiom jelitowy i zaburza funkcję bariery jelitowej. Proste techniki relaksacyjne, aktywność fizyczna i wsparcie psychologiczne pomagają zmniejszać objawy. Leczenie IBS powinno obejmować nie tylko dietę, ale też pracę nad redukcją stresu.
Jak stres wpływa na objawy zespołu jelita drażliwego?
Stres przy IBS to temat dobrze opisany w badaniach – emocje oddziałują na oś jelito–mózg[1], czyli dwukierunkowe połączenie między układem nerwowym a jelitami. Gdy się stresujemy, jelita reagują silniej, co może prowadzić do bólu brzucha, biegunki lub zaparć. Wiele osób zauważa, że objawy IBS nasilają się przed egzaminami, ważnym spotkaniem czy w okresie napięcia w pracy. Zwłaszcza długotrwałe napięcie powoduje rozchwianie pracy jelit.
Długotrwały stres a jelita
Chroniczny stres zaburza wydzielanie hormonów i neuroprzekaźników odpowiedzialnych za regulację pracy układu pokarmowego[2]. Może prowadzić do zaburzeń perystaltyki, nadwrażliwości trzewnej i częstszych wzdęć. Długotrwały stres może też osłabiać barierę jelitową, co sprzyja stanom zapalnym i zwiększonej przepuszczalności. Objawy stają się bardziej uciążliwe, a organizm gorzej radzi sobie z regeneracją.
Jak stres wpływa na mikrobiom jelitowy?
Coraz więcej badań pokazuje, że stres może wpływać na mikrobiom[3]. W efekcie jelita gorzej wspierają odporność i trawienie, a objawy IBS mogą nasilać się jeszcze bardziej. To kolejny dowód na to, że w zespole jelita drażliwego nie można patrzeć wyłącznie na dietę, ale też na stan psychiczny danej osoby.
Psychiczne objawy zespołu jelita drażliwego
IBS to nie tylko dolegliwości fizyczne. Wiele osób doświadcza także objawów psychicznych, takich jak:
- lęk przed bólem brzucha,
- niepewność w podróży,
- obawa przed uczestniczeniem w spotkaniach towarzyskich.
Taki lęk tworzy błędne koło – im więcej napięcia psychicznego, tym silniejsze stają się objawy. Dlatego wsparcie psychologa i praca nad stresem są ważnym elementem terapii.
Jak uspokoić jelita w stresie?
Istnieje wiele sposobów na łagodzenie napięcia, które mogą wspierać osoby z IBS. Regularne ćwiczenia oddechowe i techniki relaksacyjne, np. mindfulness[4] pomagają zmniejszać nadwrażliwość jelit. Aktywność fizyczna, np. spacery czy joga, obniża poziom stresu i stabilizuje pracę przewodu pokarmowego[5].
Dobrze działa także prowadzenie dziennika objawów – pozwala zauważyć, w jakich sytuacjach stres nasila problemy i jak można im zapobiegać. W przypadku nasilonych dolegliwości warto skorzystać z pomocy specjalisty, który dobierze indywidualne metody terapii. Sprawdź: 6 sposobów na spokojniejsze jelita przy IBS.
FAQ – najważniejsze pytania o stres przy IBS
1. Czy stres może nasilać objawy IBS?
Tak, stres wpływa na oś jelito–mózg i może powodować zaostrzenie objawów, takich jak bóle brzucha, biegunki czy wzdęcia.
2. Jak stres wpływa na mikrobiom jelitowy?
Długotrwały stres zmniejsza różnorodność mikrobiomu i osłabia jego funkcję ochronną, co sprzyja nasileniu objawów zespołu jelita drażliwego.
3. Jak uspokoić jelita w stresie?
Pomagają ćwiczenia oddechowe, joga, spacery i techniki relaksacyjne. Warto także zadbać o regularny sen i w razie potrzeby skorzystać ze wsparcia psychologa.
Sprawdź też:
- Dieta low FODMAP przy IBS
- SIBO – objawy, przyczyny, badania, dieta
- Dieta przy SIBO – co jeść, czego unikać, przykładowy jadłospis
- IBS czy SIBO? A może jedno i drugie? Jak rozróżnić objawy i czy mogą występować jednocześnie?
- Co jeść, a czego nie, gdy zmagasz się z IBS? Dieta przy zespole jelita drażliwego
- Dieta przeciwzapalna – zasady, dla kogo, kiedy stosować, jakie produkty
- Co to jest postbiotyk i jak działa?
- Co to jest maślan sodu?
- W jaki sposób maślan sodu wspiera pracę jelit?
- Maślan sodu przy IBS – kiedy i jak stosować?
- Wakacje z IBS – jak łagodzić objawy zespołu jelita drażliwego w podróży?
Przypisy:
[1] Moloney RD, Johnson AC, O’Mahony SM, Dinan TG, Greenwood-Van Meerveld B, Cryan JF. Stress and the microbiota–gut–brain axis in visceral pain: relevance to irritable bowel syndrome. CNS Neurosci Ther. 2016 Feb;22(2):102–117. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/26662472/
[2] Chen M, Ruan G, Chen L, Ying S, Li G, Xu F, Xiao Z, Tian Y, Lv L, Ping Y, Cheng Y, Wei Y. Neurotransmitter and intestinal interactions: focus on the microbiota–gut–brain axis in irritable bowel syndrome. Front Endocrinol (Lausanne). 2022 Feb 16;13:817100. https://www.frontiersin.org/journals/endocrinology/articles/10.3389/fendo.2022.817100
[3] Moloney RD, Johnson AC, O’Mahony SM, Dinan TG, Greenwood-Van Meerveld B, Cryan JF. Stress and the microbiota–gut–brain axis in visceral pain: relevance to irritable bowel syndrome. CNS Neurosci Ther. 2016 Feb;22(2):102–117. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/26662472/
[4] Zernicke KA, Campbell TS, Blustein PK, Fung TS, Johnson JA, Bacon SL, Carlson LE. Mindfulness-based stress reduction for the treatment of irritable bowel syndrome symptoms: a randomized wait-list controlled trial. Int J Behav Med. 2013 Sep;20(3):385–396. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/22618308/
[5] Johannesson E, Simrén M, Strid H, Bajor A, Sadik R. Physical activity improves symptoms in irritable bowel syndrome: a randomized controlled trial. Am J Gastroenterol. 2011 May;106(5):915–922. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/21206488/
