Co to jest SIBO?
SIBO (z angielskiego Small Intestinal Bacterial Overgrowth) to zespół rozrostu bakteryjnego jelita cienkiego. Dochodzi w nim do nadmiernego namnażania się bakterii w jelicie cienkim.
W prawidłowych warunkach bakterie bytują głównie w jelicie grubym, a ich ilość w jelicie cienkim jest ograniczona. Gdy dochodzi do zaburzenia tej równowagi, bakterie zaczynają fermentować pokarm w miejscu do tego nieprzystosowanym, co prowadzi do wzdęć, bólu brzucha oraz innych nieprzyjemnych problemów trawiennych.
SIBO – objawy
Objawy SIBO mogą być niespecyficzne i często są mylone z innymi schorzeniami przewodu pokarmowego.
Do najczęstszych objawów SIBO należą1,2,3:
- Wzdęcia i uczucie pełności: Pojawiające się zwłaszcza po spożyciu produktów bogatych w fermentujące węglowodany.
- Bóle brzucha: Wywołane nadmiarem gazów i stanem zapalnym.
- Charakterystyczny dla SIBO wygląd brzucha: Czyli powiększony obwód brzucha, zwłaszcza po posiłkach.
- Przewlekłe zmęczenie i spadek energii: Wynikające z niedoboru składników odżywczych[1].
- Biegunki lub zaparcia: Zależne od rodzaju dominujących bakterii[2].
- Nieprzyjemny zapach z ust: Jest on związany z procesami fermentacyjnymi[3].
Jakie są przyczyny SIBO?
Rozwojowi SIBO sprzyja wiele czynników. Jednym z nich jest zaburzona motoryka jelit. Osłabiona perystaltyka utrudnia przemieszczanie treści pokarmowej i sprzyja nadmiernemu namnażaniu bakterii. Często prowadzi do niego też dieta bogata w cukry i fermentujące węglowodany.
Przyczyną SIBO może być też przewlekły stres, który zaburza pracę układu trawiennego. Nadmierne stosowanie inhibitorów pompy protonowej (IPP) obniża poziom kwasu żołądkowego i ułatwia bakteriom przedostawanie się do jelita cienkiego. SIBO może tez sprzyjać nieprawidłowa flora bakteryjna wynikająca np. z antybiotykoterapii lub chorób przewlekłych.
SIBO – badania, jakie należy wykonać
Jak zdiagnozować SIBO? Podstawowym narzędziem diagnostycznym jest wodorowo-metanowy test oddechowy[4]. Polega on na podaniu pacjentowi laktulozy lub glukozy i mierzeniu poziomu wodoru oraz metanu w wydychanym powietrzu. Podwyższone stężenie tych gazów wskazuje na obecność fermentacji bakteryjnej w jelicie cienkim.
W niektórych przypadkach lekarz może zalecić badania krwi, w celu wykrycia niedoborów witaminowych oraz oznaczenie markerów zapalnych.
Dieta przy SIBO – co jeść, a czego nie jeść?
Dieta odgrywa pewną rolę w leczeniu SIBO i powinna być odpowiednio dostosowana do potrzeb pacjenta. Zaleca się dietę podobną do tej stosowanej przy zespole jelita drażliwego (IBS), zwłaszcza, że oba schorzenia często współwystępują ze sobą[5].
Jakie są podstawowe zasady diety przy SIBO?
- Spożywanie białka zwierzęcego: Mięso, ryby i jaja są dobrze tolerowane przez osoby z SIBO.
- Warzywa niskoskrobiowe: Zwłaszcza takie jak cukinia, ogórki, sałata, marchew są zazwyczaj bezpieczne dla osób z SIBO.
- Zdrowe tłuszcze: Polecane są oliwa z oliwek, awokado, olej kokosowy.
- Produkty fermentowane: Można je jeść w umiarkowanych ilościach, jeśli są dobrze tolerowane.
Zaleca się unikanie:
- Pokarmów bogatych w FODMAP: Należą do nich cebula, czosnek, kapusta, jabłka, gruszki3.
- Nabiału: Zwłaszcza zawierającego duże ilości laktozy, jeśli powoduje ona dolegliwości.
- Napojów gazowanych i alkoholu: Mogą nasilać nieprzyjemne objawy.
Wiele osób korzysta z diety Low FODMAP jako wsparcia w terapii SIBO. Istotne jest indywidualne podejście oraz monitorowanie reakcji organizmu na wprowadzane produkty.
SIBO – leczenie i styl życia
Jak wyleczyć SIBO? Oprócz odpowiedniej diety, ważna jest aktywność fizyczna. Pozwala poprawić perystaltykę i ograniczyć ryzyko nawrotów. Regularny ruch, np. joga lub spacery, może wspomagać funkcjonowanie jelit. W wielu przypadkach konieczne może być leczenie antybiotykami lub innymi lekami, ale o tym decyduje lekarz. Po lub w trakcie antybiotykoterapii warto wzmacniać mikrobiom jelitowy probiotykami.
SIBO to schorzenie powodujące dokuczliwe objawy trawienne, od wzdęć i bólu brzucha po zmęczenie i nietolerancje pokarmowe. Leczenie obejmuje eliminację nadmiaru bakterii, odbudowę mikrobioty oraz odpowiednią dietę. Długoterminowa zmiana nawyków żywieniowych oraz regularna aktywność fizyczna pomagają zapobiegać nawrotom choroby.
Przypisy:
[1] Andrew C Dukowicz, Brian E Lacy, Gary M Levine, Small Intestinal Bacterial Overgrowth, Gastroenterol Hepatol (N Y). 2007 Feb;3(2):112–122, National Library of Medicine, https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC3099351/
[2] https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC3099351/#:~:text=Symptoms%20of%20SIBO%20are%20nonspecific,the%20extent%20of%20mucosal%20inflammation
[3] Xiao Xian Qian, MASLD can cause halitosis by small intestinal bacterial overgrowth, Oral Dis. 2024 Nov;30(8):5421-5428. doi: 10.1111/odi.14997. Epub 2024 May 19, PubMed, https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/38764349/
[4] Aylin Tansel, David J Levinthal, Understanding Our Tests: Hydrogen-Methane Breath Testing to Diagnose Small Intestinal Bacterial Overgrowth, Clin Transl Gastroenterol. 2023 Feb 3;14(4):e00567. doi: 10.14309/ctg.0000000000000567, National Library of Medicine, https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC10132719/
[5] Agata Stróżyk, SIBO – definicja, diagnostyka, leczenie, dieta, Narodowe Centrum Edukacji Żywieniowej, https://ncez.pzh.gov.pl/choroba-a-dieta/choroby-ukladu-pokarmowego/sibo-definicja-diagnostyka-leczenie-dieta/
