SIBO a IBS – podstawowe definicje
IBS, czyli zespół jelita drażliwego, to przewlekłe zaburzenie funkcjonalne przewodu pokarmowego. Objawia się bólami brzucha, wzdęciami, zaparciami lub biegunkami, a także uczuciem niepełnego wypróżnienia. Przyczyny IBS nie są do końca poznane, ale uważa się, że mogą sprzyjać mu zaburzenia motoryki jelit, nadwrażliwość trzewna oraz stres.
SIBO, czyli przerost bakteryjny jelita cienkiego, oznacza nadmierny wzrost liczby bakterii w jelicie cienkim, które w normalnych warunkach występują w nim w ograniczonych ilościach. Nadmiar bakterii prowadzi do produkcji gazów i toksyn, które wywołują szereg nieprzyjemnych dolegliwości, takich jak wzdęcia, bóle brzucha, biegunki[1] czy osłabienie wchłaniania składników pokarmowych.
SIBO czy IBS – jakie są różnice w objawach?
Chociaż oba schorzenia mają podobne objawy, istnieją pewne różnice ułatwiające ich rozpoznanie2,3,4:
- Intensywność objawów: Objawy IBS są zwykle bardziej nasilone, szczególnie jeśli chodzi o wzdęcia i biegunki. Przy SIBO występują powszechnie zaparcia, co ma często też miejsce przy IBS[2].
- Charakterystyka gazów: Charakterystyczną cechą SIBO przy przeroście konkretnych typów bakterii są bardzo intensywne i nieprzyjemne gazy[3]. Przy IBS gazy również mogą występować, ale ich intensywność i zapach są zazwyczaj mniej nasilone.
- Reakcja na leczenie: Objawy SIBO szybko ustępują po odpowiedniej antybiotykoterapii[4]. Leczenie IBS jest bardziej złożone i obejmuje zmiany w diecie, stylu życia oraz przyjmowanie leków przeciwbólowych, postbiotyków i probiotyków.
Czy można mieć SIBO i IBS jednocześnie?
Wiele badań naukowych potwierdza możliwość współistnienia IBS oraz SIBO. Niektóre z nich wskazują, że nawet aż u 78 % pacjentów z IBS diagnozuje się jednocześnie SIBO[5]. W takich sytuacjach skuteczna terapia przerostu bakteryjnego często prowadzi także do poprawy objawów zespołu jelita drażliwego.
Jak zdiagnozować SIBO, a jak IBS?
IBS diagnozuje się przede wszystkim na podstawie wywiadu klinicznego i kryteriów diagnostycznych. Czasem wykonuje się dodatkowe badania, np. stolca czy kolonoskopię[6]. Często mają one na celu wykluczenie innych przyczyn danych objawów.
Z kolei diagnoza SIBO polega na wykonaniu wodorowego testu oddechowego (WTO), który ocenia obecność nadmiaru wodoru lub metanu po spożyciu specjalnego substratu, np. laktulozy.
Leczenie IBS i SIBO
IBS wymaga zwykle indywidualnego podejścia, w którym istotną rolę odgrywają zmiany stylu życia, diety oraz stosowanie leków przeciwbólowych, przeciwskurczowych czy probiotyków.
W leczeniu SIBO podstawową rolę odgrywa terapia antybiotykami celowanymi. Po zakończeniu leczenia konieczna jest odpowiednia dieta, która ograniczy ryzyko nawrotu dolegliwości. W obu przypadkach wsparciem mogą być postbiotyki, takie jak maślan sodu, a także dieta low FODMAP.
SIBO i IBS mają często podobne objawy i bywają trudne do odróżnienia. Ze względu na częste współwystępowanie tych dwóch schorzeń, osoby cierpiące na przewlekłe dolegliwości ze strony jelit powinny być przebadane pod kątem obu tych zaburzeń. Trafna diagnoza jest kluczowa, ponieważ umożliwia skuteczniejsze leczenie i poprawę jakości życia.
Przypisy:
[1] Small Intestinal Bacterial Overgrowth and Irritable Bowel Syndrome: A Bridge between Functional Organic Dichotomy, Uday C Ghoshal, Ratnakar Shukla, Ujjala Ghoshal, Gut Liver. 2017 Mar 15;11(2):196–208. doi: 10.5009/gnl16126, National Library of Medicine, https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC5347643/
[2] Siqi Lu, Yuzhu Chen, Huaizhu Guo, Zuojing Liu, Yanlin Du, Liping Duan, Differences in clinical manifestations and the fecal microbiome between irritable bowel syndrome and small intestinal bacterial overgrowth, Dig Liver Dis. 2024 Dec;56(12):2027-2037. doi: 10.1016/j.dld.2024.07.011. Epub 2024 Jul 22, PubMed, https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/39043536/
[3] Joshua Z Goldenberg, Britta Nevitt, Anna E Wentz, Ryan Bradley, Allison Siebecker, Hydrogen sulfide small intestinal bacterial overgrowth case registry, doi: https://doi.org/10.1101/2023.03.07.23286900, medRxiv BMJ Yale, https://www.medrxiv.org/content/10.1101/2023.03.07.23286900v1
[4] Sufian J. Sorathia; Venu Chippa; John M. Rivas, Small Intestinal Bacterial Overgrowth, National Library of Medicine, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK546634/
[5] Irritable bowel syndrome and small intestinal bacterial overgrowth: Meaningful association or unnecessary hype, Uday C Ghoshal, Deepakshi Srivastava, World J Gastroenterol. 2014 Mar 14;20(10):2482–2491. doi: 10.3748/wjg.v20.i10.2482, National Library of Medicine, https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC3949258/
[6] Diagnosis of Irritable Bowel Syndrome, National Institute of Diabetes and Digestive and Kidney Diseases, https://www.niddk.nih.gov/health-information/digestive-diseases/irritable-bowel-syndrome/diagnosis
